Karlovački kuglof

Oj Karlovci mesto moje drago
K'o detence došao sam amo.

Sremski Karlovci, grad u kome zvona bruje kao u Firenci,
gde se jos uči latinski jezik, gde ima još uvek neke gospodstvene, društvene ugladjenosti, gde se, još uvek, ljudi odmaraju ispred svojih kuća, gde vlada ljubaznost i gostoprimstvo.

Grad “Feniks” kroz istoriju,
mesto u kome su se dešavali značajni istorijski dogadjaji, gde su živeli mnogi znameniti ljudi našeg naroda. Dugo godina kulturno središte i duhovni centar Srba u Ugarskoj, Sion jugoslovenske misli i prvi most izmedju srpskog pravoslavlja i zapadne latinske prosvete. Iz te perspektive, Karlovci se i danas najbolje sagledavaju sa svojih pet zvonika, svojim krovovima, krivim šorovima i okolnim brežuljcima pod vinogradima.

Prvi pisani dokument u kome se Karlovci spominju,
kao tvrdjava Karom, datira iz 1308. godine.

1521. Turci su osvojili Sremske Karlovce i mesto će biti pod turskom opsadom narednih 160 godina. Medju brojnim putopisima iz tog perioda, nalazi se i onaj iz 1533. u kome je prvi put zabeleženo
srpsko ime Karlovci.

Za vreme 'Velikog Bečkog rata' izmedju Austrije i Turske (1683.- 1699.) i nakon prve Velike seobe Srba 1690. godine, Karlovci su postali novi duhovni centar Srba i direktan naslednik Pećke Patrijaršije.
U Sremskim Karlovcima je potpisan mirovni sporazum izmedju predstavnika Svete Alijanse (Austrija, Poljska i Venecija) i Turske. Mirovnim sporazumom završen je Veliki bečki rat, a Karlovci su se upisali na stranice svetske istorije.

1713. godine Sremski Karlovci su zvanično postali središte Mitropolije, a već 1726. godine otvara se prva srednja škola, u kojoj su predavali poznati ruski učitelji Maksim Suvarov, Emanuel Kozačinski. 1734. u školskom dvorištu izvedena je prva pozorišna predstava u Srba.

Krajem XVIII veka u Sremskim Karlovcima je osnovana prva srpska gimnazija (1791.), a 1794. i Bogoslovija, najstarija u pravoslavnom svetu posle Kijevske duhovne akademije.

U XIX veku, veliki broj poznatih srpskih pisaca, slikara, crkvenih velikodostojnika i filozofa posetio je Sremske Karlovce ili živeo u njima. Tokom revolucije 1848./1849. u Sremskim Karlovcima je održana Majska skupština i proglašena je autonomna srpska Vojvodina, a karlovačka Mitropolija je podignuta na rang Patrijaršije.

Do kraja XIX veka podignute su sve značajne gradjevine i centar grada dobija današnji izgled.

Za vreme I i II Svetskog rata Karlovci su prošli kroz težak period, ali njihovi stanovnici su dali ogroman doprinos u borbi za oslobodjenje.

Danas su Sremski Karlovci opština sa oko 9000 stanovnika, koja ima specijalan status zbog svog velikog kulturno-istorijskog značaja.

Najznačajniji kulturno-istorijski spomenici u gradu su: Donja crkva (1719.); Gornja crkva (1746.); Saborna crkva (nova crkva je podignuta na mestu starije 1762.); Katolička crkva (1768.); Fontana “Četiri lava” (1799.); Magistrat (1811.); Kapela mira (1817.); Muzej – rezidencija porodice Rajačić (1890.); Karlovačka gimnazija (novo zdanje podignuto na mestu starijeg u stilu manastira Studenice, 1891); Patrijaršijski dvor (novo zdanje završeno 1894.); Zgrada crkveno – narodnih fondova (1900.); Bogoslovski seminar (1901.); Stefaneum (1903.). Takodje postoji veliki broj gradjanskih kuća koje datiraju iz XVIII i XIX veka, kao što je zgrada apoteke, kuća Dimitrija A.Sabova, kuća u kojoj je živeo Branko Radičević – čuveni srpski pesnik.

STRAŽILOVO – poznato izletište udaljeno 4 km od Sremskih Karlovaca. Pored izuzetno lepih prirodnih pejzaža, poznato i po tome što je na njegovom visu sahranjen veliki srpski pesnik Branko Radičević,
čuveni učenik Karlovačke gimnazije.

Manastir Jazak, Foto: PK "Spartak"

FRUŠKOGORSKI MANASTIRI – u neposrednoj blizini Sremskih Karlovaca, na padinama Fruške gore, nalazi se 16 manastira sagradjenih pretežno u XVI veku. Neki od njih, kao Hopovo i Krušedol, imaju izuzetan značaj za srpsku duhovnost i kulturu.

Sremski Karlovci su oko 60 km udaljeni od Beograda,
i 11 km od Novog Sada.

Muzeji i galerije: Muzej grada Novog Sada – Zavičajna zbirka Sremski Karlovci; Riznica u Patrijaršijskom dvoru; Muzej pčelarstva porodice Živanović; Galerija “Paleta” (zbirka slika Milana Kečića); Galerija “Pod čardom”; Galerija Kulturnog centra; IP “Kairos” doo knjižara-galerija-antikvarnica-suvenirnica.

Prilikom posete Karlovcima nikako ne možete zaobići brojne lagume domaćih karlovačkih vinara i ne probati čuvena karlovačka vina medju kojima najvažnije mesto zauzima Bermet. Na karlovačkom trgu, kod Fontane “Četiri lava”, dočekaće vas mala izložba karlovačkih suvenira, ručnih radova, meda i medovače i već svima poznati Karlovački kuglof.

Dobro nam došli!

Tekst preuzet iz brošure TOOSK-a:
Turistička organizacija opštine Sremski Karlovci.